Kwiecień to miesiąc, w którym królują nowalijki wiosenne. Młode warzywa pojawiają się na straganach i kuszą swoim soczystym wyglądem. W tym wpisie podpowiadam, po które nowalijki warto sięgać w kwietniu.
Gdy odżywiamy się w zgodzie z kalendarzem sezonowości warzyw i owoców, to kwiecień jest miesiącem bardzo wyczekiwanym. To właśnie w tym czasie pojawiają się pierwsze polskie, młode warzywa sezonowe. Chciałoby się schrupać je od razu i najlepiej wszystkie na raz, w jednej sałatce 😉 Warto jednak wcześniej przeanalizować, jakie nowalijki mamy dostępne w kwietniu i czym się kierować przy ich zakupie.
Co to są nowalijki?
Nowalijki są to młode warzywa, które jako pierwsze pojawiają się wiosną. Pierwsze nowalijki są dostępne już nawet w marcu. Warzywa te pochodzą z upraw tunelowych. Te z gruntu będą cieszyły nasze podniebienia nieco później, gdy na dworze zrobi się cieplej i w przyrodzie pojawią się optymalne warunki do ich wzrostu. Biorąc pod uwagę nasz klimat, młode warzywa nie mają szans wyrosnąć w gruncie w marcu czy w kwietniu. Dlatego właśnie uprawia się je w specjalnych tunelach, w których można zapewnić im warunki przypominające pogodę w lecie i kontrolować ich wzrost.
Nowalijki wiosenne:
- sałata
- rzeżucha
- koperek
- rzodkiewka
- szczypiorek
- zielona cebulka
- ogórek
- szpinak
- natka pietruszki
- ogórki
- pomidory
- młoda marchewka
- botwinka
Które młode warzywa wybrać w kwietniu?
W uprawach szklarniowych, chcąc przyspieszyć wzrost roślin, stosuje się różnego rodzaju nawozy. Producenci warzyw stosują m.in. nawozy azotowe, których ślad pozostaje w wyprodukowanych warzywach. Zbyt intensywne nawożenie azotem sprawia, że rośliny nadmiernie chłoną substancje niekorzystne dla zdrowia. Najwięcej kumuluje się w korzeniach i bulwach. Dlatego dietetyk Agnieszka Piskała-Topczewska radzi, by w pierwszej kolejności sięgać po te nowalijki, które rosną nad powierzchnią ziemi (np. ogórki, szczypiorek, koperek, liście botwinki).
Nie oznacza to jednak, że warzywa korzeniowe są zakazane – również warto po nie sięgać, jednak przy zakupie musimy zwrócić uwagę na ich wygląd i zapach. Warzywa uprawiane pod folią nigdy nie będą smakowały tak, jak te, które dojrzewają na słońcu, w ogrodzie. Jednak niektórzy producenci starają się zachować jak najbardziej naturalne warunki dla ich wzrostu, a inni mocno ten wzrost przyspieszają, nadmiernie nawożąc środkami z azotem. Rośliny nienaturalnie wielkie, o zbyt intensywnym lub zbyt bladym kolorze i braku charakterystycznego zapachu to właśnie takie, których raczej powinniśmy unikać.
Jeśli mamy ochotę na rzodkiewkę, wybierzmy taką, która ma wielkość orzecha włoskiego, a nie moreli – radzi Agnieszka Piskała-Topczewska. Zdecydowanie korzystniej dla naszego zdrowia jest kupić eko nowalijki od rolnika, który stosuje ekologiczne nawozy, niż wybierać nienaturalnie wielkie warzywa z supermarketu.
Pamiętajmy, by przed zjedzeniem nowalijki dokładnie umyć. Najwięcej niezdrowych substancji znajduje się pod skórką, dlatego warto dodatkowo obrać młode warzywa ze skórki.
Nowalijki wiosenne z własnej uprawy domowej
Początek wiosny to okazja do tego, by założyć własną uprawę nowalijek! 🙂 Każdy może to zrobić, bo do takiej uprawy wystarczy parapet. Możemy w domu wysiać na przykład rzeżuchę, która szybko rośnie nawet na ligninie, nie potrzebuje podłoża z ziemi.
Na parapecie możemy też wyhodować zieloną cebulkę. Wystarczy włożyć kiełkującą cebulę do pojemniczka z wodą lub do doniczki z ziemią i poczekać parę dni, by wyrosły zielone łodygi. Można też posiać w domu natkę pietruszki czy szczypiorek.
Coraz popularniejsze są też domowe uprawy hydroponiczne. Taka uprawa polega na tym, że warzywa rosną w samej wodzie, bez ziemi. Woda ta jest wzbogacona o niezbędne składniki mineralne, potrzebne do wzrostu roślin. Dodatkowo do takiej uprawy niezbędne jest odpowiednie oświetlenie. Jeśli macie chęć rozpocząć przygodę z takimi uprawami, to bez problemu możecie dostać w sklepach internetowych odpowiednie zestawy do założenia uprawy hydroponicznej w domu.
Najważniejsze zasady dotyczące zakupu nowalijek
Podsumowując: nowalijki nie są złe! Wiosna bez nich nie byłaby prawdziwą wiosną 🙂 Jednak należy je wybierać rozsądnie. Oto najważniejsze zasady, o których warto pamiętać, kupując nowalijki:
- W pierwszej kolejności sięgamy po te warzywa, które rosną nad ziemią: szczypiorek, koperek, cebulka itp
- Wybieramy warzywa o w miarę naturalnym wyglądzie – zarówno jeśli chodzi o rozmiar, jak i kolor
- Wszystkie nowalijki należy bardzo dokładnie umyć przed spożyciem. Warto je nawet moczyć przez kilkanaście minut w zimnej wodzie, a bulwy i korzenie obrać ze skórki przed spożyciem.
Przepisy na wiosenne dania z nowalijek
Na moim blogu znajdziesz przepisy na potrawy, w których można wykorzystać nowalijki. Oto niektóre z nich:
Lekki chłodnik litewski
Nowalijki najlepiej smakują mi w sałatkach i w chłodnikach 🙂 Oto przepis na pyszny chłodnik litewski.
Sałatka grecka
Sałatka grecka pozwala nam wykorzystać ogórki i pomidory, można też dodać do niej zieloną cebulkę. Proponuję Wam przepis na sałatkę grecką bez fety – dla tych, którzy nie mogą laktozy. Można oczywiście też użyć klasycznej fety, jeśli ktoś lubi i może 🙂
Pasta z awokado, tuńczykiem, jajkiem i szczypiorkiem
W tej paście możemy użyć świeżo ściętego szczypiorku lub zielonej cebulki dymki. Pyszna pasta z awokado, tuńczykiem i jajkiem to idealne smarowidło na wiosenne kanapki.